2018, Materiały Do Archeologii Warmii i Mazur, vol. 2, S. Wadyl et al. (eds), Warszawa The paper deals with axes which make up one of the most prominent weapons of the Balts in the Roman Period. The axes from the Bogaczewo and Sudovian cultures are described here (Catalogue), although the parallels from the Dollkeim-Kovrovo culture are also

Gerwazy po nim kryślił³⁶⁶ palcem różne rysy;Widać, że przyszłych wypraw snuł plany mu coraz bardzie powieki brzemienne,Bezwładną kiwnął szyą, czuł, że go sen bierze,Zaczął wedle zwyczau wieczorne między Oczenaszem i Zdrowaś Maryą,Dziwne stanęły mary, tłoczą się i wiją:Klucznik widzi Horeszki, swoe dawne pany;Ci niosą karabele³⁶⁷, drudzy buzdygany³⁶⁸,Każdy groźnie spoziera i pokręca wąsa,Składa się karabelą, buzdyganem wstrząsa;Za nimi eden cichy, posępny cień mignął,Z krwawą na piersi plamą. Gerwazy się wzdrygnął,Poznał Stolnika; zaczął wkoło siebie żegnać,I ażeby tym pewnie straszne sny rozegnać,Odmawiał litaniją o czyscowych wzrok mu skleił się, zadzwoniło w uszach —Widzi tłum szlachty konne, błyszczą karabele:Zaazd! zaazd Korelicz i Rymsza na czele!I ogląda sam siebie, ak na koniu siwym,Z podniesionym nad głową rapierem³⁶⁹ straszliwymLeci; rozpięta na wiatr szumi taratatka,Z lewego ucha spadła w tył konfederatka;Leci, ezdnych i pieszych po drodze obala,I na koniec Soplicę w stodole ciężka marzeniami na pierś spadła głowa,I tak usnął ostatni Klucznik Zemsta³⁶⁶yli — dziś popr.: kreślić. [przypis edytorski]³⁶⁷aaela — lekka szabla o otwartym elcu i rękoeści ukształtowane na wzór głowy orła (z wypukłościąw kształcie „dzioba” na końcu), zwykle ozdobna; broń wywodząca się z Turci, przyswoona ako tradycynaszabla szlachty polskie, charakterystyczna dla sarmatyzmu. [przypis edytorski]³⁶⁸uzdyan (tur. ozdoan: pałka) — dawna wschodnia broń obuchowa, podobna do buławy. [przypis edytorski]³⁶⁹aie — broń biała, dłuższa od szabli, o proste, obusieczne klindze, z osłoną dłoni (koszem); w Polscestosowana głównie przez woska cudzoziemskiego pochodzenia, np. ratarów, dragonów. [przypis edytorski]ADAM MICKIEWICZ Pan Tadeusz czyli ostatni zajazd na Litwie 100KSIĘGA SZÓSTAZACIANEK³⁷⁰Piewsze ucy wojenne zajazdu yawa Potazeo oa z ane i ao zeczy ulicznej alszy ci wyawy Potazeo ezsutecznej st o onoiac aciane szlaceci ozyn isanie doostwa i osoy aa ozysieoNieznacznie z wilgotnego wykradał się mrokuŚwit bez rumieńca, wiodąc dzień bez światła w wszedł³⁷¹ dzień, a eszcze ledwie est widomy:Mgła wisiała nad ziemią, ak strzecha ze słomyNad ubogą Litwina chatką; w stronie wschodu,Widać z bielszego nieco na niebie obwoduŻe słońce wstało, tędy ma zstąpić na ziemię;Lecz idzie niewesoło i po drodze Świt, ŚwiatłoZa przykładem niebieskim, wszystko się spóźniłoNa ziemi. Bydło późno na paszę ruszyłoI zdybało³⁷² zaące przy późnym zwykły do gaów wracać o świtaniu;Dziś, okryte tumanem³⁷³, te mokrzycę chrupią,Te amki w roli kopiąc, parami się kupią,I na wolnym powietrzu myślą użyć wczasu;Ale przed bydłem muszą powracać do w lasach cisza. Ptaszek zbudzony nie śpiewa;Otrząsnął pierze z rosy, tuli się do drzewa,Głowę wciska w ramiona, oczy znowu mrużyI czeka słońca. Kędyś, u brzegów kałuży,Klekce bocian. Na kopach siedzą wrony zmokłe,Rozdziawiwszy się ciągną gawędy rozwlokłe³⁷⁴;Obrzydłe gospodarzom ako wróżby uż dawno wyszli do zaczęły żniwiarki swą piosnkę zwyczaną,Jak dzień słotny ponurą, tęskną, ednostaną,Tym smutnieszą, że dźwięk e w mgłę bez echa sierpy w zbożu, ozwała się łąka,Rząd kosiarzy otawę³⁷⁵ siekących wciąż brząka,Pogwizduąc piosenkę; z końcem każde zwrotkiStaą, ostrzą żelezca i w takt kuą w we mgle nie widać: tylko sierpy, kosyI pieśni brzmią, ak muzyk niewidzialnych PtakWiedza, Praca, Śpiew,UrzędnikW środku, na snopie zboża Ekonom usiadłszyNudzi się, kręci głową, roboty nie patrzy,Pogląda na gościniec, na drogi rozstane,³⁷⁰zaciane — Nazywaą w Litwie oolic lub zacianie osadę szlachecką, dla różnicy od właściwych wsi,czyli siół: osad wieskich. [przypis autorski]³⁷¹wszed — tu: wzeszedł. [przypis edytorski]³⁷²zdya — przyłapać. [przypis edytorski]³⁷³tuan — mgła, opary; kłąb czegoś sypkiego (np. kurzu) lub lotnego (pary wodne) unoszący się w powietrzui powoduący ego nieprzerzystość. [przypis edytorski]³⁷⁴ozwloy — dzis popr.: rozwlekły. [przypis edytorski]³⁷⁵otawa — trawa odrastaąca po uprzednim skoszeniu. [przypis edytorski]ADAM MICKIEWICZ Pan Tadeusz czyli ostatni zajazd na Litwie 101Page 1 and 2: KSIĘGA PIERWSZAGOSPODARSTWOPowt anPage 3 and 4: Stoą na szańcach²¹ Pragi, na stPage 5 and 6: (Daleki krewny pański i przyaciel Page 7 and 8: Woski z Woźnym⁴¹ Protazym ze śPage 9 and 10: I nie przeczym, że nasi synowie i Page 11 and 12: Zazdroszczono domowi, przed któregPage 13 and 14: Czarował; tak były czary przeciw Page 15 and 16: Tadeusz zatem przywiózł w strony Page 17 and 18: Lecz straszny na reducie, balu i sePage 19 and 20: O pani Telimenie, lecz go nie mógPage 21 and 22: Lasami i bagnami skradał się taemPage 23 and 24: KSIĘGA DRUGAZAMEKPolowanie z cataiPage 25 and 26: Tadeusz, będąc bliższy, obydwu wPage 27 and 28: Nie chciał, bo wszędzie tęskniłPage 29 and 30: Wąsal tak wzbił się w dumę łasPage 31 and 32: Jest wieść o akimś krwawym lub zPage 33 and 34: I krzątała się służba około Page 35 and 36: Jeszcze zbyt wcześnie, eszcze na pPage 37 and 38: I zboża mamy dosyć, psy nas nie oPage 39 and 40: Ani groził kłótnikom więce, aniPage 41 and 42: KSIĘGA TRZECIAUMIZGIyawa aieo na sPage 43 and 44: I zrywała się lecieć ak kraska¹Page 45 and 46: I owe odpowiedzi, tak wieskie, tak Page 47 and 48: Leji, ako szampańskie kieliszki wyPage 49 and 50: «Jak mamę kocham — rzekła — Page 51 and 52: Gdy aśćka rekuzue pana Tadeusza,OPage 53 and 54: Kaktusy, aloesy, mahonie, sandały,Page 55 and 56: Wszystko miesza się, zrywa, mąci Page 57 and 58: Dać znać — dodał pan Sędzia Page 59 and 60: Ostatni z Jagiellonów woownik szczPage 61 and 62: W owym sercu, błyszczało dwoe asnPage 63 and 64: Ciągnie się wielonożny stół wPage 65 and 66: Prawdziwa bernardynka, pewnie z KowPage 67 and 68: Odparł Wilbik. — To przecież zwPage 69 and 70: Za tymi eziorkami uż nie tylko kroPage 71 and 72: Nie mogą dłuże czekać! Już ze Page 73 and 74: Chwiał się. Woski z obliczem nabrPage 75 and 76: Wpadło w bestyi paszczę, nie byłPage 77 and 78: Prawda, że po ich strzale upadła Page 79 and 80: »Pukacie teraz — rzekłem — chPage 81 and 82: Młodego chłopca na świat wielki Page 83 and 84: Wtenczas każdy się do nie przez cPage 85 and 86: Wyleciawszy przez bramę, biegł prPage 87 and 88: Cóż o tym będą gadać w OszmianPage 89 and 90: Na polowaniach, zazdach, semikowychPage 91 and 92: Znowu w ostęp³⁴⁴. Asesor z RePage 93 and 94: Wtem Protazy zawołał trzykroć: Page 95 and 96: Dopiero, gdy się Hrabia z PodkomorPage 97: To my we dwóch, Sopliców tych porPage 101 and 102: Stał poważnie, a rad by z radoścPage 103 and 104: Wona o Polskę! bracie! Będziem PoPage 105 and 106: Hrabia pan, ma u szlachty wielkie zPage 107 and 108: Słynie szeroko w Litwie DobrzyńskPage 109 and 110: Pod dachem wiszą cztery ogromne szPage 111 and 112: Ale coraz spadała. Wiatr rozwinąPage 113 and 114: Pełne uciekaących. Niemczyska ak Page 115 and 116: Niemiecką: cóż my robim? wchodziPage 117 and 118: Kropiciel krzyczał: «Bez was obePage 119 and 120: Ilekroć z Prus powracam, chcąc zmPage 121 and 122: Bracia! chcecie bó z ruskim wieśPage 123 and 124: Reszta wsiadała na koń. —HrabiaPage 125 and 126: Jako zaklęte w górach kaukaskich Page 127 and 128: (Cała z szczerego złota, z brylanPage 129 and 130: W świcie księcia był książę nPage 131 and 132: Przepłynę, gdzie mnie bratnie czePage 133 and 134: Szukałeś wzroku mego, teraz go unPage 135 and 136: Odszedł; lecz wyraz «podłość»Page 137 and 138: Nim Tadeusz rozeznać mógł, co siPage 139 and 140: t uiusda aliis. Jak tam wiesz, tak Page 141 and 142: KSIĘGA DZIEWIĄTABITWA nieezieczesPage 143 and 144: Półokrągłe otwory, w te otwory Page 145 and 146: Wazd tłumny, dziwny. Przodem, nibyPage 147 and 148: Za domem zaczęła się w wosku pijPage 149 and 150: Wielki mistrz na bagnety. Zebrał sPage 151 and 152: Dosyć, że się tak stało, ak przPage 153 and 154: Sam na czele z żelazem nad głowęPage 155 and 156: Dodawszy wzaem serca biegną na MosPage 157 and 158: KSIĘGA DZIESIĄTAEMIGRACJA. 159 and 160: W takim dniu pożądany był czas nPage 161 and 162: «Wielki grzech bezbronnego zabić Page 163 and 164: Przecież powiem otwarcie: dziś, tPage 165 and 166: Daąc na skarb milijon, ak książPage 167 and 168: Klucznik, dziee Horeszków znaący Page 169 and 170: I pokaże mi przecież trochę ludzPage 171 and 172: Tak zrobiłem się nagle w oczach lPage 173 and 174: Jest w tym zasługa nie chcieć zosPage 175 and 176: I zalał się ostatnich łez rozkosPage 177 and 178: Z lasów czernią się czapki, rzęPage 179 and 180: Leą w kotły, skowrody, w rondle, Page 181 and 182: Przywraca; słyszeliście rządowe Page 183 and 184: Skąd est przysłowie: większy PanPage 185 and 186: Ale małżeństwo, Zosiu, est rzeczPage 187 and 188: Między kulami siedzisz wygodnie akPage 189 and 190: Bogate szli, mina prawdziwie ułańPage 191 and 192: Niewielkie z porcelany wydęte osobPage 193 and 194: Wrzucił kilka perełek i sztukę mPage 195 and 196: Ów Macie, zwany Rózga! znam ciebiPage 197 and 198: On był żoną i dzieckiem; z moegoPage 199 and 200: Lecz biada rywalowi, co mię tak znPage 201 and 202: A więc panuem ako starsi nad obiemPage 203 and 204: Było cymbalistów wielu,Ale żadenPage 205 and 206: Muzyk, akby sam swoe dziwił się pPage 207 and 208: Na zachód obłok na kształt rąbkPage 209 and 210: Te krae rad bym myślami powitał,G

» Dawna broń obuchowa podobna do buławy » Doskonały ptasi spiewak » Potocznie i wyzwisku » Nie służy w armii » Taternickie kolce » Rod wojowniczy kobiet » Wypowiedż na stronie » Niebezpieczny oręż byka » Donosi na innych

OpisPosługiwanie się broniami obuchowymi i toporami to najbardziej popularny, obok broni polowej, rodzaj walki krótkodystansowej. W doświadczonych rękach oręż tego typu potrafi siać prawdziwe spustoszenie wśród wrogów, nawet tych ciężko opancerzonych. O ile topory siłę impetu łączą z mocnymi cięciami, tak młoty i buławy całą moc skupiają na obrażeniach miażdżonych, co może dodatkowo uszkodzić zbroję przeciwnika oraz znacznie go zmęczyć. Nabijane pałki czy wekiery korzystają ze specjalnie zamontowanych kolców do przebijania. TreningWalki bronią obuchową nauczają wyszkoleni instruktorzy, napotkani rycerze bądź doświadczeni żołnierze. Aby samodzielnie wytrenować tę umiejętność należy jak najwięcej ćwiczyć – w salach treningowych, w walkach kontrolnych z partnerem bądź podczas eksploracji i zwiedzania świata. FabułaZ bogatego wachlarza broni obuchowej korzysta bardzo szeroka grupa społeczeństwa na całym kontynencie. pałki, cepy, siekiery, piernacze lub toporki służą wieśniakom i mieszczaństwu do ochrony osobistej czy nawet w bitwie, tak wyrafinowane młoty bojowe bądź buławy uznawane są za oręż majestatu i chętnie noszony jest przez wszelkiej maści rycerzy czy oficerów wojskowych. W rozgrywce fabularnej Mistrzowie Gry wezmą tę umiejętność pod uwagę podczas adekwatnych sytuacji, np. niemechanicznego starcia z innym graczem lub bohaterem niezależnym. Przedmioty - broń obuchowa Buzdygan Silna broń w formie stalowej głowicy osadzonej na wzmacnianym, drewnianym trzonku. Idealny oręż przeciwpancerny, stosowany niemal wyłącznie w połączeniu z tarczą. Cep bojowy Prosta, acz skuteczna broń obuchowa w postaci wzmacnianego żelazem drewnianego bijaka przymocowanego do trzonka. Ceremonialna buława Symbol wysokiej rangi militarnej, zazwyczaj dzierżony przez oficerów wojskowych. Dla owych oficerów ta buława jest przede wszystkim ozdobą, lecz w odpowiednich rękach może być dewastacyjna dla przeciwnika. Młot bojowy Służący zarówno do zadawania ciosów miażdżących, jak i przebijających oręż wzbudzający postrach w każdej bitwie. Morgensztern Osadzona na drewnianym trzonku głowica tej broni może przypominać gwiazdę. Zabójcza w połączeniu z tarczą, jednak kompletnie nie nadaje się do blokowania ciosów. Nabijana pałka Solidny drewniany badyl naszpikowany gwoździami osadzonymi na żelaznej podstawie. Prymitywna, acz stosunkowo skuteczna broń. Nilfgaardzki młot bojowy Służący zarówno do zadawania ciosów miażdżących, jak i przebijających oręż wzbudzający postrach w każdej bitwie. Wykonany w cesarskim stylu przy użyciu ciemnej stali. Nilfgaardzki morgensztern Osadzona na drewnianym trzonku głowica tej broni może przypominać gwiazdę. Zabójcza w połączeniu z tarczą, jednak kompletnie nie nadaje się do blokowania ciosów. Wykonana w cesarskim stylu przy użyciu ciemnej stali. Piernacz Forma buławy ze stalową głowicą o zaostrzonych piórach, dzięki czemu prócz zadawania ciężkich ciosów miażdżących, piernacz jest zdolny również do cięć. Pałka Prymitywny badyl służący do obijania przeciwnika. Wbrew pozorom potrafi wyrządzić niemałe szkody. Wekiera Zwana również nasieką, wekiera to odmiana maczugi z żelazną głowicą nabijaną gwoździami. Dawniej często używana przez rycerstwo, dziś uważana za broń raczej prymitywną. Wojskowy buzdygan Zabójczy buzdygan o wyprofilowanych i zaostrzonych piórach. Jedna z ulubionych bocznych broni rycerskich. Wójtowska buława Zdobione narzędzie wymiaru surowej sprawiedliwości o solidnej konstrukcji i pięknych zdobieniach. Żelazny piernacz Stosunkowo kruchej konstrukcji broń obuchowa w formie żelaznej, zaostrzonej głowicy osadzonej na drewnianym trzonku. Przedmioty - topory Cintryjski topór Długi, aczkolwiek lekki topór jednoręczny ze stalową głowicą. Z uwagi na swą wagę zadaje głównie obrażenia sieczne. Czekan Służąca do przebijania broń stalowa, początkowo występująca z głowicą w formie wąskiej siekierki. Gemmerski nadziak Solidnej konstrukcji broń przebijająca wykonana z ciemnej stali nilfgaardzkiej. Dodatkowo obciążony w celu zadawania silniejszych ciosów, niż popularny czekan. Kaedweński topór Ciężki stalowy topór przystosowany do użytku dwuręcznego. Nie jest zbyt długi, przez co nie posiada dobrego zasięgu, jednak celnie wymierzony cios tą bronią powoduje poważne obrażenia obuchowo-sieczne. Katowski topór Wielki i ciężki topór służący do zadawania najwyższej kary. Zbyt ciężki do swobodnego używania w walce, jednak w ostateczności może zadać przerażające obrażenia. Kilof Stalowe narzędzie górnicze, przez chłopstwo często stosowane jako broń. Mahakamski kilof Wzmocniona krasnoludzką stalą wersja pospolitego kilofa. Solidne narzędzie, ale i nie najgorsza broń. Mahakamski topór Zdobiony runami krasnoludzki topór jednoręczny wykonany z niezwykle trwałej, mahakamskiej stali. Mahakamski topór bojowy Krótki topór z krasnoludzkiej stali. Szybki i łatwy w dzierżeniu, a przy tym niezwykle skuteczny. Mahakamski topór dwuręczny Ciężki dwuręczny topór zdobiony runami. Ulubiona broń bitewna krasnoludzkich weteranów, rzadziej dzierżony przez ludzi czy elfów. Idealnie wyważone narzędzie wojny. Nilfgaardzki topór Kuty z ciemnej stali topór o niezwykle wytrzymałej konstrukcji. Często znajduje się na wyposażeniu majętnych cesarskich zbrojnych. Siekiera Proste narzędzie używane do rąbania drewna, jednak równie dobrze może służyć za oręż. Przystosowane do dzierżenia oburącz. Topór bojowy Krótki stalowy topór o wąskiej głowni zadający niemałe obrażenia sieczne i miażdżące. Żelazna siekiera Słabsza i tańsza wersja siekiery stalowej. Proste narzędzie służące do rąbania drewna. Żelazny czekan Służąca do przebijania broń żelazna, początkowo występująca z głowicą w formie wąskiej siekierki. Żelazny kilof Słabsza i tańsza wersja kilofa stalowego będąca narzędziem górniczym, przez chłopstwo często stosowane jako broń. Żelazny topór bojowy Krótki żelazny topór o wąskiej głowni zadający obrażenia sieczne i miażdżące. Broń klasyczna (konwencjonalna) – wszystkie rodzaje broni, które nie są bronią masowego rażenia. broń obuchowa, np. buzdygan, maczuga; broń sieczna, Broń drzewcowa i obuchowa w zbiorach Muzeum Zamkowego w Malborku. Katalog zbiorów[PRODUCENT]Autor: Antoni R. ChodyńskiRok wydania: 2018Liczba stron: 146Okładka: twardaFormat: 24,05 cm x 30,5 cmKatalog zbiorów przedstawiający broń drzewcową i obuchową wchodzącą w skład kolekcji Militaria Muzeum Zamkowego w drzewcowa i obuchowa to dwa rodzaje oręża, które pojawiły się u zarania dziejów drzewcowa to włócznie i oszczepy, średniowieczne kopie turniejowe i nowożytne kopie husarskie, piki pieszych i lance kawalerii jak i inne liczne przykłady. Broń obuchowa to bojowe maczugi i topory pochodzeniem sięgającym epoki brązu, czasów archaicznych oraz antycznych greckich i drzewcowa i obuchowa była również ulubionym motywem malarzy przedstawiającym sceny pasyjne. Portretowani wyżsi dowódcy i władcy prezentowali ozdobne buławy, buzdygany i nadziaki. Obiema rodzajami broni interesował się genialny włoski malarz i eksperymentator Leonardo da Vinci pozostawiając potomnym rysunki tego oręża na kilku kartach swojego treści:CZĘŚĆ PIERWSZAUwagi wstępneZbiory Muzeum Zamkowego w Malborku ze szczególnym uwzględnieniem broni drzewcowej i obuchowejWystawiennictwo dotyczące militariów: ekspozycje stałe i czasowe oraz sprowadzane z zagranicyStań badań nad bronią drzewcową i obuchowąBroń drzewcowa w piśmiennictwieBroń obuchowa w piśmiennictwieBroń drzewcowa w ikonografiiBroń obuchowa w ikonografiiBroń drzewcowa i obuchowa w heraldyce polskiejCZĘŚĆ DRUGAWstęp do kataloguWykaz skrótów technicznych i ogólnychBroń drzewcowaBroń obuchowaSłownik terminówSpis ilustracji do kataloguBibliografia . 180 217 17 93 188 314 8 365

broń obuchowa podobna do buławy